เมนู

เกวลํ ปน เอตฺถ ‘‘จกฺขูหิ เนว โลโล’’ติอาทีหิ อินฺทฺริยสํวโร, ‘‘อนฺนานมโถ ปานาน’’นฺติอาทีหิ สนฺนิธิปฏิกฺเขปมุเขน ปจฺจยปฏิเสวนสีลํ, เมถุนโมสวชฺชเปสุณิยาทีหิ ปาติโมกฺขสํวรสีลํ , ‘‘อาถพฺพณํ สุปินํ ลกฺขณ’’นฺติอาทีหิ อาชีวปาริสุทฺธิสีลํ, ‘‘ฌายี น ปาทโลลสฺสา’’ติ อิมินา สมาธิ, ‘‘วิจินํ ภิกฺขู’’ติ อิมินา ปญฺญา, ‘‘สทา สโต สิกฺเข’’ติ อิมินา ปุน สงฺเขปโต ติสฺโสปิ สิกฺขา, ‘‘อถ อาสเนสุ สยเนสุ, อปฺปสทฺเทสุ ภิกฺขุ วิหเรยฺย, นิทฺทํ น พหุลีกเรยฺยา’’ติอาทีหิ สีลสมาธิปญฺญานํ อุปการานุปการสงฺคณฺหนวิโนทนานิ วุตฺตานีติฯ เอวํ ภควา นิมฺมิตสฺส ปริปุณฺณปฏิปทํ วตฺวา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ, เทสนาปริโยสาเน ปุราเภทสุตฺเต (มหานิ. 83 อาทโย) วุตฺตสทิโสเยวาภิสมโย อโหสีติฯ

สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย มหานิทฺเทสฏฺฐกถาย

ตุวฏกสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

15. อตฺตทณฺฑสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา

[170] ปนฺนรสเม อตฺตทณฺฑสุตฺตนิทฺเทเส อตฺตทณฺฑา ภยํ ชาตนฺติ ปฐมคาถาย อตฺโถ – ยํ โลกสฺส ทิฏฺฐธมฺมิกํ วา สมฺปรายิกํ วา ภยํ ชาตํ, ตํ สพฺพํ อตฺตทณฺฑา ภยํ ชาตํ อตฺตโน ทุจฺจริตการณา ชาตํ, เอวํ สนฺเตปิ ชนํ ปสฺสถ เมธคํ, อิมํ สากิยาทิชนํ ปสฺสถ อญฺญมญฺญํ เมธคํ หิํสกํ พาธกนฺติฯ เอวํ ตํ ปฏิวิรุทฺธํ วิปฺปฏิปนฺนํ ชนํ ปริภาสิตฺวา อตฺตโน สมฺมา ปฏิปตฺติทสฺสเนน ตสฺส สํเวคํ ชเนตุํ อาห ‘‘สํเวคํ กิตฺตยิสฺสามิ, ยถา สํวิชิตํ มยา’’ติฯ ปุพฺเพ โพธิสตฺเตเนว สตาติ อธิปฺปาโยฯ

ตโยติ คณนปริจฺเฉโทฯ ทณฺฑาติ ทุจฺจริตาฯ กายทณฺโฑติ กายทุจฺจริตํฯ วจีทณฺฑาทีสุปิ เอเสว นโยฯ ติวิธํ กายทุจฺจริตนฺติ ปาณาติปาตาทิกายโต ปวตฺตํ ทุฏฺฐุํ จริตํ, กิเลสปูติกตฺตา วา ทุฏฺฐุ จริตนฺติ ลทฺธนามํ ติวิธํ ทุจฺจริตํ กายทุจฺจริตํฯ จตุพฺพิธนฺติ มุสาวาทาทิจตุพฺพิธํฯ ติวิธนฺติ อภิชฺฌาทิติวิธํฯ ทิฏฺฐธมฺมิกนฺติ ทิฏฺเฐว ธมฺเม อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว ปฏิสํเวทนียํฯ สมฺปรายิกนฺติ อนาคเต อตฺตภาเว ปฏิสํเวทนียํฯ อาคุจารีติ ปาปการี อปราธการีฯ ตเมนํ ราชา ปริภาสตีติ ปาปการิํ ราชา ปริภาสติ, ภยํ อุปฺปาเทติฯ ทุกฺขํ โทมนสฺสํ ปฏิสํเวเทตีติ กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ โทมนสฺสํ วินฺทติฯ เอตํ ภยํ ทุกฺขํ โทมนสฺสนฺติ เอวรูปํ ภยญฺจ ทุกฺขญฺจ โทมนสฺสญฺจฯ