เมนู

เต อภิสงฺขารา อปฺปหีนาติ เย ปุญฺญาปุญฺญอาเนญฺชาภิสงฺขารา, เต อปฺปหีนาฯ อภิสงฺขารานํ อปฺปหีนตฺตาติ เตสํ วุตฺตปฺปการานํ กมฺมาภิสงฺขารานํ น ปหีนภาเวนฯ คติยา วาทํ อุเปตีติ ปญฺจนฺนํ คตีนํ อญฺญตราย กถนํ อุปคจฺฉติฯ เตเนวาห – ‘‘เนรยิโกติ วา…เป.… วาทํ อุเปติ อุปคจฺฉตี’’ติฯ วเทยฺยาติ กเถยฺยฯ คหิตํ นตฺถีติ คเหตพฺพํ นตฺถิฯ มุญฺจิตพฺพํ นตฺถีติ มุญฺจิตฺวา ฐิตตฺตา โมเจตพฺพํ นตฺถิฯ

ยสฺสตฺถิ คหิตนฺติ ยสฺส ปุคฺคลสฺส ‘‘อหํ มมา’’ติ คหิตํ อตฺถิฯ ตสฺสตฺถิ มุญฺจิตพฺพนฺติ ตสฺส ปุคฺคลสฺส โมเจตพฺพํ อตฺถิฯ อุปริ ปทานิ ปริวตฺเตตฺวา โยเชตพฺพานิฯ คหณํ มุญฺจนา สมติกฺกนฺโตติ คหณโมจนา อรหา อติกฺกนฺโตฯ พุทฺธิปริหานิวีติวตฺโตติ วฑฺฒิญฺจ ปริหานิญฺจ อติกฺกมิตฺวา ปวตฺโตฯ โส วุฏฺฐวาโสติอาทิํ กตฺวา ญาณคฺคินา ทฑฺฒานีติ ปริโยสานํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวฯ อโธสีติ กนฺเตสิฯ ธุนิ สนฺธุนิ นิทฺธุนีติ อุปสคฺเคน ปทํ วฑฺฒิตํฯ

สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย มหานิทฺเทสฏฺฐกถาย

ทุฏฺฐฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สุทฺธฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา

[23] จตุตฺเถ สุทฺธฏฺฐเก ปฐมคาถาย ตาวตฺโถ – น, ภิกฺขเว, เอวรูเปน ทสฺสเนน สุทฺธิ โหติ, อปิ จ โข กิเลสมลีนตฺตา อสุทฺธํ, กิเลสโรคานํ อธิคมา สโรคเมว จนฺทาภํ พฺราหฺมณํ, อญฺญํ วา เอวรูปํ ทิสฺวา ทิฏฺฐิคติโก พาโล อภิชานาติ ‘‘ปสฺสามิ สุทฺธํ ปรมํ อโรคํ, เตน จ ทิฏฺฐิสงฺขาเตน ทสฺสเนน สํสุทฺธิ นรสฺส โหตี’’ติ, โส เอวํ อภิชานนฺโต ตํ ทสฺสนํ ‘‘ปรม’’นฺติ ญตฺวา ตสฺมิํ ทสฺสเน สุทฺธานุปสฺสี สมาโน ตํ ทสฺสนํ ‘‘มคฺคญาณ’’นฺติ ปจฺเจติฯ ตํ ปน มคฺคญาณํ น โหติฯ

ปรมํ อาโรคฺยปฺปตฺตนฺติ อุตฺตมํ นิพฺยาธิํ ปาปุณิตฺวา ฐิตํฯ ตาณปฺปตฺตนฺติ ตถา ปาลนปฺปตฺตํฯ เลณปฺปตฺตนฺติ นิลียนปฺปตฺตํฯสรณปฺปตฺตนฺติ ปติฏฺฐาปตฺตํ, ทุกฺขนาสนํ วา ปตฺตํฯ อภยปฺปตฺตนฺติ นิพฺภยภาวปฺปตฺตํฯ อจฺจุตปฺปตฺตนฺติ นิจฺจลภาวํ ปตฺตํฯ อมตปฺปตฺตนฺติ อมตํ มหานิพฺพานํ ปตฺตํฯ นิพฺพานปฺปตฺตนฺติ วานวิรหิตํ ปตฺตํฯ