เมนู

มาตา ธีตา ภคินี จ, ชายา จ มุทุ ลมฺพินา;

ทฺเว วณา เลปจิตฺตญฺจ, ทารุธีตลิกาย จฯ

สุนฺทเรน สห ปญฺจ, ปญฺจ สิวถิกฏฺฐิกา;

นาคี ยกฺขี จ เปตี จ, ปณฺฑโกปหโต ฉุเปฯ

ภทฺทิเย อรหํ สุตฺโต, สาวตฺถิยา จตุโร ปเร;

เวสาลิยา ตโย มาลา, สุปิเน ภารุกจฺฉโกฯ

สุปพฺพา สทฺธา ภิกฺขุนี, สิกฺขมานา สามเณรี จ;

เวสิยา ปณฺฑโก คิหี, อญฺญมญฺญํ วุฑฺฒปพฺพชิโต มิโคติฯ

วินีตวตฺถุ

[67] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ มกฺกฏิยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ – ‘‘ภควตา สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, กจฺจิ นุ โข อหํ ปาราชิกํ อาปตฺติํ อาปนฺโน’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา เวสาลิกา วชฺชิปุตฺตกา ภิกฺขู สิกฺขํ อปจฺจกฺขาย ทุพฺพลฺยํ อนาวิกตฺวา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิํสุฯ เตสํ กุกฺกุจฺจํ อโหสิ – ‘‘ภควตา สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, กจฺจิ นุ โข มยํ ปาราชิกํ อาปตฺติํ อาปนฺนา’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘อาปตฺติํ ตุมฺเห, ภิกฺขเว, อาปนฺนา ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, คิหิลิงฺเคน เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ ‘‘ภควตา สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ, กจฺจิ นุ โข อหํ ปาราชิกํ อาปตฺติํ อาปนฺโน’’ติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, นคฺโค หุตฺวา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, กุสจีรํ นิวาเสตฺวา… วากจีรํ นิวาเสตฺวา… ผลกจีรํ นิวาเสตฺวา… เกสกมฺพลํ นิวาเสตฺวา… วาลกมฺพลํ นิวาเสตฺวา… อุลูกปกฺขิกํ นิวาเสตฺวา… อชินกฺขิปํ นิวาเสตฺวา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ ปีฐเก นิปนฺนํ ทาริกํ ปสฺสิตฺวา สารตฺโต องฺคุฏฺฐํ องฺคชาตํ ปเวเสสิฯ สา กาลมกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ , ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติฯ

[68] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร มาณวโก อุปฺปลวณฺณาย ภิกฺขุนิยา ปฏิพทฺธจิตฺโต โหติฯ อถ โข โส มาณวโก อุปฺปลวณฺณาย ภิกฺขุนิยา คามํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺฐาย กุฏิกํ ปวิสิตฺวา นิลีโน อจฺฉิฯ อุปฺปลวณฺณา ภิกฺขุนี ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺตา ปาเท ปกฺขาเลตฺวา กุฏิกํ ปวิสิตฺวา มญฺจเก นิสีทิฯ อถ โข โส มาณวโก อุปฺปลวณฺณํ ภิกฺขุนิํ อุคฺคเหตฺวา ทูเสสิฯ อุปฺปลวณฺณา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ ภิกฺขุนิโย ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขเว, อสาทิยนฺติยา’’ติฯ

[69] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน อิตฺถิลิงฺคํ ปาตุภูตํ โหติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตํเยว อุปชฺฌํ ตเมว อุปสมฺปทํ ตานิเยว [ตานิ (สี. สฺยา.)] วสฺสานิ ภิกฺขุนีหิ สงฺคมิตุํ [สงฺกมิตุํ (สี. สฺยา.)]ฯ ยา อาปตฺติโย ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ สาธารณา ตา อาปตฺติโย ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก วุฏฺฐาตุํฯ ยา อาปตฺติโย ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณา ตาหิ อาปตฺตีหิ อนาปตฺตี’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตริสฺสา ภิกฺขุนิยา ปุริสลิงฺคํ ปาตุภูตํ โหติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ตํเยว อุปชฺฌํ ตเมว อุปสมฺปทํ ตานิเยว [ตานิ (สี. สฺยา.)] วสฺสานิ ภิกฺขูหิ สงฺคมิตุํ [สงฺกมิตุํ (สี. สฺยา.)]

ยา อาปตฺติโย ภิกฺขุนีนํ ภิกฺขูหิ สาธารณา ตา อาปตฺติโย ภิกฺขูนํ สนฺติเก วุฏฺฐาตุํฯ ยา อาปตฺติโย ภิกฺขุนีนํ ภิกฺขูหิ อสาธารณา ตาหิ อาปตฺตีหิ อนาปตฺตี’’ติฯ

[70] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, มาตุยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ… ธีตุยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ… ภคินิยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ… ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ ปุราณทุติยิกาย เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

[71] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ มุทุปิฏฺฐิโก โหติฯ โส อนภิรติยา ปีฬิโต อตฺตโน องฺคชาตํ มุเขน อคฺคเหสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ ลมฺพี โหติฯ โส อนภิรติยา ปีฬิโต อตฺตโน องฺคชาตํ อตฺตโน วจฺจมคฺคํ ปเวเสสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ มตสรีรํ ปสฺสิฯ ตสฺมิญฺจ สรีเร องฺคชาตสามนฺตา วโณ โหติฯ โส – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, องฺคชาเต องฺคชาตํ ปเวเสตฺวา วเณน นีหริฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ มตสรีรํ ปสฺสิฯ ตสฺมิญฺจ สรีเร องฺคชาตสามนฺตา วโณ โหติฯ โส – ‘เอวํ เม อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’ติ, วเณ องฺคชาตํ ปเวเสตฺวา องฺคชาเตน นีหริฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สารตฺโต เลปจิตฺตสฺส นิมิตฺตํ องฺคชาเตน ฉุปิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สารตฺโต ทารุธีตลิกาย นิมิตฺตํ องฺคชาเตน ฉุปิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

[72] เตน โข ปน สมเยน สุนฺทโร นาม ภิกฺขุ ราชคหา ปพฺพชิโต รถิกาย [รถิยาย (ก.)] คจฺฉติฯ อญฺญตรา อิตฺถี – ‘มุหุตฺตํ [อิตฺถี ตํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ มุหุตฺตํ (สฺยา.)], ภนฺเต, อาคเมหิ, วนฺทิสฺสามี’ติ สา วนฺทนฺตี อนฺตรวาสกํ อุกฺขิปิตฺวา มุเขน องฺคชาตํ อคฺคเหสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘สาทิยิ ตฺวํ, ภิกฺขู’’ติ? ‘‘นาหํ, ภควา, สาทิยิ’’นฺติฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, อสาทิยนฺตสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘เอหิ, ภนฺเต, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวา’’ติฯ ‘‘อลํ, ภคินิ, เนตํ กปฺปตี’’ติฯ ‘‘เอหิ, ภนฺเต, อหํ วายมิสฺสามิ, ตฺวํ มา วายมิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ตถา อกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘เอหิ, ภนฺเต, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวา’’ติฯ ‘‘อลํ, ภคินิ, เนตํ กปฺปตี’’ติฯ ‘‘เอหิ ภนฺเต, ตฺวํ วายม, อหํ น วายมิสฺสามิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ตถา อกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘เอหิ, ภนฺเต, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวา’’ติฯ ‘‘อลํ, ภคินิ, เนตํ กปฺปตี’’ติฯ ‘‘เอหิ, ภนฺเต, อพฺภนฺตรํ ฆฏฺเฏตฺวา พหิ โมเจหิ…เป.… พหิ ฆฏฺเฏตฺวา อพฺภนฺตรํ โมเจหิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ตถา อกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

[73] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา อกฺขายิตํ สรีรํ ปสฺสิตฺวา ตสฺมิํ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา เยภุยฺเยน อกฺขายิตํ สรีรํ ปสฺสิตฺวา ตสฺมิํ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา เยภุยฺเยน ขายิตํ สรีรํ ปสฺสิตฺวา ตสฺมิํ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา ฉินฺนสีสํ ปสฺสิตฺวา วฏฺฏกเต มุเข ฉุปนฺตํ องฺคชาตํ ปเวเสสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา ฉินฺนสีสํ ปสฺสิตฺวา วฏฺฏกเต มุเข อจฺฉุปนฺตํ องฺคชาตํ ปเวเสสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อญฺญตริสฺสา อิตฺถิยา ปฏิพทฺธจิตฺโต โหติฯ สา กาลงฺกตา [กาลกตา (สี. สฺยา.)] สุสาเน ฉฑฺฑิตาฯ อฏฺฐิกานิ วิปฺปกิณฺณานิ โหนฺติฯ อถ โข โส ภิกฺขุ สิวถิกํ คนฺตฺวา อฏฺฐิกานิ สงฺกฑฺฒิตฺวา นิมิตฺเต องฺคชาตํ ปฏิปาเทสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ นาคิยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ… ยกฺขินิยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ… เปติยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิ … ปณฺฑกสฺส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อุปหตินฺทฺริโย โหติฯ โส – ‘นาหํ เวทิยามิ [เวทยามิ (ก.)] สุขํ วา ทุกฺขํ วา, อนาปตฺติ เม ภวิสฺสตี’ติ, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘เวทยิ วา โส, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส น วา เวทยิ, อาปตฺติ ปาราชิกสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ – ‘อิตฺถิยา เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิสฺสามี’ติ, ฉุปิตมตฺเต วิปฺปฏิสารี อโหสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติฯ

[74] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ ภทฺทิเย ชาติยาวเน ทิวาวิหารคโต นิปนฺโน โหติฯ ตสฺส องฺคมงฺคานิ วาตูปตฺถทฺธานิ โหนฺติฯ อญฺญตรา อิตฺถี ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิตฺวา ยาวทตฺถํ กตฺวา ปกฺกามิฯ ภิกฺขู กิลินฺนํ ปสฺสิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘ปญฺจหิ , ภิกฺขเว, อากาเรหิ องฺคชาตํ กมฺมนิยํ โหติ – ราเคน, วจฺเจน, ปสฺสาเวน, วาเตน, อุจฺจาลิงฺคปาณกทฏฺเฐนฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหากาเรหิ องฺคชาตํ กมฺมนิยํ โหติ ฯ อฏฺฐานเมตํ, ภิกฺขเว, อนวกาโส ยํ ตสฺส ภิกฺขุโน ราเคน องฺคชาตํ กมฺมนิยํ อสฺสฯ อรหํ โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุฯ อนาปตฺติ, ภิกฺขเว, ตสฺส ภิกฺขุโน’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สาวตฺถิยา อนฺธวเน ทิวาวิหารคโต นิปนฺโน โหติฯ อญฺญตรา โคปาลิกา ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิฯ โส ภิกฺขุ ปเวสนํ สาทิยิ, ปวิฏฺฐํ สาทิยิ, ฐิตํ สาทิยิ, อุทฺธรณํ สาทิยิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สาวตฺถิยา อนฺธวเน ทิวาวิหารคโต นิปนฺโน โหติฯ อญฺญตรา อชปาลิกา ปสฺสิตฺวา… อญฺญตรา กฏฺฐหาริกา ปสฺสิตฺวา… อญฺญตรา โคมยหาริกา ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิฯ โส ภิกฺขุ ปเวสนํ สาทิยิ, ปวิฏฺฐํ สาทิยิ, ฐิตํ สาทิยิ, อุทฺธรณํ สาทิยิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

[75] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ เวสาลิยํ มหาวเน ทิวาวิหารคโต นิปนฺโน โหติฯ

อญฺญตรา อิตฺถี ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิตฺวา ยาวทตฺถํ กตฺวา สามนฺตา หสมานา ฐิตา โหติ ฯ โส ภิกฺขุ ปฏิพุชฺฌิตฺวา ตํ อิตฺถิํ เอตทโวจ – ‘‘ตุยฺหิทํ กมฺม’’นฺติ? ‘‘อาม, มยฺหํ กมฺม’’นฺติฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘สาทิยิ ตฺวํ, ภิกฺขู’’ติ? ‘‘นาหํ, ภควา, ชานามี’’ติฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, อชานนฺตสฺสา’’ติฯ

[76] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ เวสาลิยํ มหาวเน ทิวาวิหารคโต รุกฺขํ อปสฺสาย นิปนฺโน โหติฯ อญฺญตรา อิตฺถี ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิฯ โส ภิกฺขุ สหสา วุฏฺฐาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘สาทิยิ ตฺวํ, ภิกฺขู’’ติ? ‘‘นาหํ, ภควา, สาทิยิ’’นฺติฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, อสาทิยนฺตสฺสา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ เวสาลิยํ มหาวเน ทิวาวิหารคโต รุกฺขํ อปสฺสาย นิปนฺโน โหติฯ อญฺญตรา อิตฺถี ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิฯ โส ภิกฺขุ อกฺกมิตฺวา ปวตฺเตสิ [ปวฏฺเฏสิ (สี. สฺยา.)]ฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘สาทิยิ ตฺวํ, ภิกฺขู’’ติ? ‘‘นาหํ, ภควา, สาทิยิ’’นฺติฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, อสาทิยนฺตสฺสา’’ติฯ

[77] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ เวสาลิยํ มหาวเน กูฏาคารสาลายํ ทิวาวิหารคโต ทฺวารํ วิวริตฺวา นิปนฺโน โหติฯ ตสฺส องฺคมงฺคานิ วาตูปตฺถทฺธานิ โหนฺติฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา อิตฺถิโย คนฺธญฺจ มาลญฺจ อาทาย อารามํ อาคมํสุ วิหารเปกฺขิกาโยฯ อถ โข ตา อิตฺถิโย ตํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา องฺคชาเต อภินิสีทิตฺวา ยาวทตฺถํ กตฺวา, ปุริสูสโภ วตายนฺติ วตฺวา คนฺธญฺจ มาลญฺจ อาโรเปตฺวา ปกฺกมิํสุฯ ภิกฺขู กิลินฺนํ ปสฺสิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘ปญฺจหิ, ภิกฺขเว, อากาเรหิ องฺคชาตํ กมฺมนิยํ โหติ – ราเคน, วจฺเจน, ปสฺสาเวน, วาเตน, อุจฺจาลิงฺคปาณกทฏฺเฐนฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจหากาเรหิ องฺคชาตํ กมฺมนิยํ โหติฯ อฏฺฐานเมตํ, ภิกฺขเว, อนวกาโส, ยํ ตสฺส ภิกฺขุโน ราเคน องฺคชาตํ กมฺมนิยํ อสฺสฯ อรหํ โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุฯ อนาปตฺติ, ภิกฺขเว, ตสฺส ภิกฺขุโนฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ทิวา ปฏิสลฺลียนฺเตน ทฺวารํ สํวริตฺวา ปฏิสลฺลียิตุ’’นฺติฯ

[78] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภารุกจฺฉโก ภิกฺขุ สุปินนฺเต [สุปินนฺเตน (สี. สฺยา.)] ปุราณทุติยิกาย เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิตฺวา – ‘อสฺสมโณ อหํ, วิพฺภมิสฺสามี’ติ, ภารุกจฺฉํ คจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค อายสฺมนฺตํ อุปาลิํ ปสฺสิตฺวา เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ อายสฺมา อุปาลิ เอวมาห – ‘‘อนาปตฺติ, อาวุโส, สุปินนฺเตนา’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน ราชคเห สุปพฺพา นาม อุปาสิกา มุธปฺปสนฺนา [มุทฺธปฺปสนฺนา (สี.)] โหติฯ สา เอวํทิฏฺฐิกา โหติ – ‘‘ยา เมถุนํ ธมฺมํ เทติ สา อคฺคทานํ เทตี’’ติฯ สา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘เอหิ, ภนฺเต, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวา’’ติฯ ‘‘อลํ, ภคินิ, เนตํ กปฺปตี’’ติฯ ‘‘เอหิ, ภนฺเต, อูรุนฺตริกาย [อูรนฺตริกาย (สี.)] ฆฏฺเฏหิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติ…เป.… เอหิ, ภนฺเต, นาภิยํ ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, อุทรวฏฺฏิยํ ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, อุปกจฺฉเก ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, คีวายํ ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, กณฺณจฺฉิทฺเท ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, เกสวฏฺฏิยํ ฆฏฺเฏหิ… เอหิ, ภนฺเต, องฺคุลนฺตริกาย ฆฏฺเฏหิ… ‘‘เอหิ, ภนฺเต, หตฺเถน อุปกฺกมิตฺวา โมเจสฺสามิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ตถา อกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติฯ

[79] เตน โข ปน สมเยน สาวตฺถิยํ สทฺธา นาม อุปาสิกา มุธปฺปสนฺนา โหติฯ สา เอวํทิฏฺฐิกา โหติ – ‘‘ยา เมถุนํ ธมฺมํ เทติ สา อคฺคทานํ เทตี’’ติฯ สา ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘เอหิ, ภนฺเต, เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวา’’ติฯ ‘‘อลํ, ภคินิ, เนตํ กปฺปตี’’ติฯ ‘‘เอหิ, ภนฺเต, อูรุนฺตริกาย ฆฏฺเฏหิ…เป.… เอหิ, ภนฺเต, หตฺเถน อุปกฺกมิตฺวา โมเจสฺสามิ, เอวํ เต อนาปตฺติ ภวิสฺสตี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ตถา อกาสิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, ปาราชิกสฺสฯ อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสา’’ติฯ

[80] เตน โข ปน สมเยน เวสาลิยํ ลิจฺฉวิกุมารกา ภิกฺขุํ คเหตฺวา ภิกฺขุนิยา วิปฺปฏิปาเทสุํ… สิกฺขมานาย วิปฺปฏิปาเทสุํ… สามเณริยา วิปฺปฏิปาเทสุํฯ อุโภ สาทิยิํสุฯ อุโภ นาเสตพฺพาฯ อุโภ น สาทิยิํสุฯ อุภินฺนํ อนาปตฺติฯ

[81] เตน โข ปน สมเยน เวสาลิยํ ลิจฺฉวิกุมารกา ภิกฺขุํ คเหตฺวา เวสิยา วิปฺปฏิปาเทสุํ… ปณฺฑเก วิปฺปฏิปาเทสุํ… คิหินิยา วิปฺปฏิปาเทสุํฯ ภิกฺขุ สาทิยิฯ ภิกฺขุ นาเสตพฺโพฯ ภิกฺขุ น สาทิยิฯ ภิกฺขุสฺส อนาปตฺติฯ

เตน โข ปน สมเยน เวสาลิยํ ลิจฺฉวิกุมารกา ภิกฺขู คเหตฺวา อญฺญมญฺญํ วิปฺปฏิปาเทสุํฯ อุโภ สาทิยิํสุฯ อุโภ นาเสตพฺพาฯ อุโภ น สาทิยิํสุฯ อุภินฺนํ อนาปตฺติฯ

[82] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร วุฑฺฒปพฺพชิโต ภิกฺขุ ปุราณทุติยิกาย ทสฺสนํ อคมาสิฯ สา – ‘เอหิ, ภนฺเต, วิพฺภมา’ติ อคฺคเหสิฯ โส ภิกฺขุ ปฏิกฺกมนฺโต อุตฺตาโน ปริปติฯ สา อุพฺภชิตฺวา [อุพฺภุชิตฺวา (สี. สฺยา.)] องฺคชาเต [องฺคชาเตน (สี.)] อภินิสีทิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ …เป.… ‘‘สาทิยิ ตฺวํ, ภิกฺขู’’ติ? ‘‘นาหํ, ภควา, สาทิยิ’’นฺติฯ ‘‘อนาปตฺติ, ภิกฺขุ, อสาทิยนฺตสฺสา’’ติฯ

[83] เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อรญฺเญ วิหรติฯ มิคโปตโก ตสฺส ปสฺสาวฏฺฐานํ อาคนฺตฺวา ปสฺสาวํ ปิวนฺโต มุเขน องฺคชาตํ อคฺคเหสิฯ โส ภิกฺขุ สาทิยิฯ ตสฺส กุกฺกุจฺจํ อโหสิ…เป.… ‘‘อาปตฺติํ ตฺวํ, ภิกฺขุ, อาปนฺโน ปาราชิก’’นฺติฯ

ปฐมปาราชิกํ สมตฺตํฯ

2. ทุติยปาราชิกํ

[84] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเตฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา สนฺทิฏฺฐา สมฺภตฺตา ภิกฺขู อิสิคิลิปสฺเส ติณกุฏิโย กริตฺวา วสฺสํ อุปคจฺฉิํสุฯ อายสฺมาปิ ธนิโย กุมฺภการปุตฺโต ติณกุฏิกํ กริตฺวา วสฺสํ อุปคจฺฉิฯ