เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, นิสฺสชฺชิตพฺพํ…เป.… อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ อญฺญาตกํ คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา ตตุตฺตริ วิญฺญาปิตํ นิสฺสคฺคิยํฯ อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ…เป.… ทเทยฺยาติ…เป.… ทเทยฺยุนฺติ…เป.… อายสฺมโต ทมฺมีติฯ
[525] อญฺญาตเก อญฺญาตกสญฺญี ตตุตฺตริ จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก เวมติโก ตตุตฺตริ จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก ญาตกสญฺญี ตตุตฺตริ จีวรํ วิญฺญาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ
ญาตเก อญฺญาตกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก ญาตกสญฺญี, อนาปตฺติฯ
[526] อนาปตฺติ – ‘‘เสสกํ อาหริสฺสามี’’ติ หรนฺโต คจฺฉติ, ‘‘เสสกํ ตุยฺเหว โหตู’’ติ เทนฺติ, น อจฺฉินฺนการณา เทนฺติ, น นฏฺฐการณา เทนฺติ, ญาตกานํ, ปวาริตานํ, อตฺตโน ธเนน, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ
ตตุตฺตริสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ สตฺตมํฯ
8. อุปกฺขฏสิกฺขาปทํ
[527] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ปุริโส ปชาปติํ เอตทโวจ – ‘‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’ติฯ อสฺโสสิ โข อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ ตสฺส ปุริสสฺส อิมํ วาจํ ภาสมานสฺสฯ อถ โข โส ภิกฺขุ เยนายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ เอตทโวจ – ‘‘มหาปุญฺโญสิ ตฺวํ, อาวุโส อุปนนฺท, อมุกสฺมิํ โอกาเส อญฺญตโร ปุริโส ปชาปติํ เอตทโวจ – ‘‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’’ติฯ ‘‘อตฺถาวุโส, มํ โส อุปฏฺฐาโก’’ติฯ อถ โข อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เยน โส ปุริโส เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ตํ ปุริสํ เอตทโวจ – ‘‘สจฺจํ กิร มํ ตฺวํ, อาวุโส, จีวเรน อจฺฉาเทตุกาโมสี’’ติ? ‘‘อปิ เมยฺย, เอวํ โหติ – ‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’’ติฯ ‘‘สเจ โข มํ ตฺวํ, อาวุโส, จีวเรน อจฺฉาเทตุกาโมสิ, เอวรูเปน จีวเรน อจฺฉาเทหิฯ กฺยาหํ เตน อจฺฉนฺโนปิ กริสฺสามิ ยาหํ น ปริภุญฺชิสฺสามี’’ติฯ
อถ โข โส ปุริโส อุชฺฌายติ ขิยฺยติ วิปาเจติ – ‘‘มหิจฺฉา อิเม สมณา สกฺยปุตฺติยา อสนฺตุฏฺฐาฯ นยิเม สุกรา จีวเรน อจฺฉาเทตุํฯ กถญฺหิ นาม อยฺโย อุปนนฺโท มยา ปุพฺเพ อปฺปวาริโต มํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชิสฺสตี’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู ตสฺส ปุริสสฺส อุชฺฌายนฺตสฺส ขิยฺยนฺตสฺส วิปาเจนฺตสฺสฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายฺยนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ปุพฺเพ อปฺปวาริโต คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชิสฺสตี’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป.… ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, ปุพฺเพ อปฺปวาริโต คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชสี’’ติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ ‘‘ญาตโก เต, อุปนนฺท, อญฺญาตโก’’ติ? ‘‘อญฺญาตโก, ภควา’’ติฯ ‘‘อญฺญาตโก, โมฆปุริส, อญฺญาตกสฺส น ชานาติ ปติรูปํ วา อปฺปติรูปํ วา สนฺตํ วา อสนฺตํ วาฯ ตตฺถ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อญฺญาตกํ คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชิสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –
[528] ‘‘ภิกฺขุํ ปเนว อุทฺทิสฺส อญฺญาตกสฺส คหปติสฺส วา คหปตานิยา วา จีวรเจตาปนฺนํ [จีวรเจตาปนํ (สฺยา.)] อุปกฺขฏํ โหติ – ‘อิมินา จีวรเจตาปนฺเนน จีวรํ เจตาเปตฺวา อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’ติ; ตตฺร เจ โส ภิกฺขุ ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺเชยฺย – ‘สาธุ วต มํ อายสฺมา อิมินา จีวรเจตาปนฺเนน เอวรูปํ วา เอวรูปํ วา จีวรํ เจตาเปตฺวา อจฺฉาเทหี’ติ, กลฺยาณกมฺยตํ อุปาทาย, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติย’’นฺติฯ
[529] ภิกฺขุํ ปเนว อุทฺทิสฺสาติ ภิกฺขุสฺสตฺถาย, ภิกฺขุํ อารมฺมณํ กริตฺวา, ภิกฺขุํ อจฺฉาเทตุกาโมฯ
อญฺญาตโก นาม มาติโต วา ปิติโต วา ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อสมฺพทฺโธฯ
คหปติ นาม โย โกจิ อคารํ อชฺฌาวสติฯ
คหปตานี นาม ยา กาจิ อคารํ อชฺฌาวสติฯ
จีวรเจตาปนฺนํ นาม หิรญฺญํ วา สุวณฺณํ วา มุตฺตา วา มณิ วา ปวาโฬ วา ผลิโก วา ปฏโก วา สุตฺตํ วา กปฺปาโส วาฯ
อิมินา จีวรเจตาปนฺเนนาติ ปจฺจุปฏฺฐิเตนฯ
เจตาเปตฺวาติ ปริวตฺเตตฺวาฯ
อจฺฉาเทสฺสามีติ ทสฺสามิฯ
ตตฺร เจ โส ภิกฺขูติ ยํ ภิกฺขุํ อุทฺทิสฺส จีวรเจตาปนฺนํ อุปกฺขฏํ โหติ โส ภิกฺขุฯ
ปุพฺเพ อปฺปวาริโตติ ปุพฺเพ อวุตฺโต โหติ – ‘‘กีทิเสน เต, ภนฺเต, จีวเรน อตฺโถ, กีทิสํ เต จีวรํ เจตาเปมี’’ติ?
อุปสงฺกมิตฺวาติ ฆรํ คนฺตฺวา ยตฺถ กตฺถจิ อุปสงฺกมิตฺวา ฯ
จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺเชยฺยาติ อายตํ วา โหตุ วิตฺถตํ วา อปฺปิตํ วา สณฺหํ วาฯ
อิมินา จีวรเจตาปนฺเนนาติ ปจฺจุปฏฺฐิเตนฯ
เอวรูปํ วา เอวรูปํ วาติฯ อายตํ วา วิตฺถตํ วา อปฺปิตํ วา สณฺหํ วาฯ
เจตาเปตฺวาติ ปริวตฺเตตฺวาฯ
อจฺฉาเทหีติ ทชฺเชหิฯ
กลฺยาณกมฺยตํ อุปาทายาติ สาธตฺถิโก [สาธุตฺถิโก (สฺยา.)] มหคฺฆตฺถิโกฯ ตสฺส วจเนน อายตํ วา วิตฺถตํ วา อปฺปิตํ วา สณฺหํ วา เจตาเปติ, ปโยเค ทุกฺกฏํฯ ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ นิสฺสชฺชิตพฺพํ สงฺฆสฺส วา คณสฺส วา ปุคฺคลสฺส วาฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, นิสฺสชฺชิตพฺพํ…เป.… อิทํ เม, ภนฺเต, จีวรํ ปุพฺเพ อปฺปวาริโต อญฺญาตกํ คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปนฺนํ นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ…เป.… ทเทยฺยาติ…เป.… ทเทยฺยุนฺติ…เป.… อายสฺมโต ทมฺมีติฯ
[530] อญฺญาตเก อญฺญาตกสญฺญี ปุพฺเพ อปฺปวาริโต คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก เวมติโก ปุพฺเพ อปฺปวาริโต คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อญฺญาตเก ญาตกสญฺญี ปุพฺเพ อปฺปวาริโต คหปติกํ อุปสงฺกมิตฺวา จีวเร วิกปฺปํ อาปชฺชติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ
ญาตเก อญฺญาตกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาตเก ญาตกสญฺญี, อนาปตฺติฯ
[531] อนาปตฺติ ญาตกานํ, ปวาริตานํ, อญฺญสฺสตฺถาย, อตฺตโน ธเนน, มหคฺฆํ เจตาเปตุกามสฺส อปฺปคฺฆํ เจตาเปติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ
อุปกฺขฏสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ อฏฺฐมํฯ
9. ทุติยอุปกฺขฏสิกฺขาปทํ
[532] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ปุริโส อญฺญตรํ ปุริสํ เอตทโวจ – ‘‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’ติฯ โสปิ เอวมาห – ‘‘อหมฺปิ อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’ติฯ อสฺโสสิ โข อญฺญตโร ปิณฺฑจาริโก ภิกฺขุ เตสํ ปุริสานํ อิมํ กถาสลฺลาปํฯ อถ โข โส ภิกฺขุ เยนายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ อุปนนฺทํ สกฺยปุตฺตํ เอตทโวจ – ‘‘มหาปุญฺโญสิ ตฺวํ, อาวุโส อุปนนฺทฯ อมุกสฺมิํ โอกาเส อญฺญตโร ปุริโส อญฺญตรํ ปุริสํ เอตทโวจ – ‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’ติฯ โสปิ เอวมาห – ‘อหมฺปิ อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรน อจฺฉาเทสฺสามี’’’ติฯ ‘‘อตฺถาวุโส, มํ เต อุปฏฺฐากา’’ติฯ
อถ โข อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต เยน เต ปุริสา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เต ปุริเส เอตทโวจ – ‘‘สจฺจํ กิร มํ ตุมฺเห, อาวุโส, จีวเรหิ อจฺฉาเทตุกามาตฺถา’’ติ? ‘‘อปิ นยฺย, เอวํ โหติ – ‘อยฺยํ อุปนนฺทํ จีวเรหิ อจฺฉาเทสฺสามา’’’ติฯ
