[449] สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสินฺโน’’ติ , โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน อปิจ โข นิปนฺโนติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

[450] สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิปนฺโน’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข นิสินฺโนติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

อนิยโตติ น นิยโต, ปาราชิกํ วา สงฺฆาทิเสโส วา ปาจิตฺติยํ วาฯ

[451] คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพฯ

คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา

กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ, อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพติฯ

ปฐโม อนิยโต นิฏฺฐิโตฯ

2. ทุติยอนิยตสิกฺขาปทํ

[452] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ

เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี – ‘‘ภควตา ปฏิกฺขิตฺตํ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย นิสชฺชํ กปฺเปตุ’’นฺติ ตสฺสาเยว กุมาริกาย สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสิ กาลยุตฺตํ สมุลฺลปนฺโต กาลยุตฺตํ ธมฺมํ ภณนฺโตฯ ทุติยมฺปิ โข วิสาขา มิคารมาตา นิมนฺติตา ตํ กุลํ อคมาสิฯ อทฺทสา โข วิสาขา มิคารมาตา อายสฺมนฺตํ อุทายิํ ตสฺสาเยว กุมาริกาย สทฺธิํ เอกํ เอกาย รโห นิสินฺนํฯ ทิสฺวาน อายสฺมนฺตํ อุทายิํ เอตทโวจ – ‘‘อิทํ, ภนฺเต, นจฺฉนฺนํ นปฺปติรูปํ ยํ อยฺโย มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปติฯ กิญฺจาปิ, ภนฺเต, อยฺโย อนตฺถิโก เตน ธมฺเมน, อปิจ ทุสฺสทฺธาปยา อปฺปสนฺนา มนุสฺสา’’ติฯ เอวมฺปิ โข อายสฺมา อุทายี วิสาขาย มิคารมาตุยา วุจฺจมาโน นาทิยิฯ อถ โข วิสาขา มิคารมาตา นิกฺขมิตฺวา ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุทายี มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสฺสตี’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู อายสฺมนฺตํ อุทายิํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ …เป.… ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุทายิ, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสี’’ติ? ‘‘สจฺจํ ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[453] ‘‘น เหว โข ปน ปฏิจฺฉนฺนํ อาสนํ โหติ นาลํ กมฺมนิยํ, อลญฺจ โข โหติ มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิตุํฯ โย ปน ภิกฺขุ ตถารูเป อาสเน มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสชฺชํ กปฺเปยฺย, ตเมนํ สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา ทิสฺวา ทฺวินฺนํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน วเทยฺย – สงฺฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วาฯ นิสชฺชํ ภิกฺขุ ปฏิชานมาโน ทฺวินฺนํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน กาเรตพฺโพ – สงฺฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วาฯ เยน วา สา สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา วเทยฺย เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพฯ อยมฺปิ ธมฺโม อนิยโต’’ติฯ

[454] น เหว โข ปน ปฏิจฺฉนฺนํ อาสนํ โหตีติ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ โหติ กุฏฺเฏน วา กวาเฏน วา กิลญฺเชน วา สาณิปากาเรน วา รุกฺเขน วา ถมฺเภน วา โกตฺถฬิยา วา เยน เกนจิ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ โหติฯ

นาลํ กมฺมนิยนฺติ น สกฺกา โหติ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิตุํฯ

อลญฺจ โข โหติ มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิตุนฺติ สกฺกา โหติ มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิตุํฯ

โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

ตถารูเป อาสเนติ เอวรูเป อาสเนฯ

มาตุคาโม นาม มนุสฺสิตฺถี, น ยกฺขี น เปตี น ติรจฺฉานคตา, วิญฺญู ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตํ ทุฏฺฐุลฺลาทุฏฺฐุลฺลํ อาชานิตุํฯ

สทฺธินฺติ เอกโตฯ

เอโก เอกายาติ ภิกฺขุ เจว โหติ มาตุคาโม จฯ

รโห นาม จกฺขุสฺส รโห, โสตสฺส รโหฯ จกฺขุสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ อกฺขิํ วา นิขณียมาเน ภมุกํ วา อุกฺขิปียมาเน สีสํ วา อุกฺขิปียมาเน ปสฺสิตุํฯ โสตสฺส รโห นาม น สกฺกา โหติ ปกติกถา โสตุํฯ

นิสชฺชํ กปฺเปยฺยาติ มาตุคาเม นิสินฺเน ภิกฺขุ อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วาฯ ภิกฺขุ นิสินฺเน มาตุคาโม อุปนิสินฺโน วา โหติ อุปนิปนฺโน วาฯ อุโภ วา นิสินฺนา โหนฺติ อุโภ วา นิปนฺนาฯ

สทฺเธยฺยวจสา นาม อาคตผลา อภิสเมตาวินี วิญฺญาตสาสนาฯ

อุปาสิกา นาม พุทฺธํ สรณํ คตา, ธมฺมํ สรณํ คตา, สงฺฆํ สรณํ คตาฯ

ทิสฺวาติ ปสฺสิตฺวาฯ

ทฺวินฺนํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน วเทยฺย สงฺฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วาฯ นิสชฺชํ ภิกฺขุ ปฏิชานมาโน ทฺวินฺนํ ธมฺมานํ อญฺญตเรน กาเรตพฺโพ – สงฺฆาทิเสเสน วา ปาจิตฺติเยน วาฯ เยน วา สา สทฺเธยฺยวจสา อุปาสิกา วเทยฺย, เตน โส ภิกฺขุ กาเรตพฺโพฯ

[455] สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ

สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ นิสินฺโน มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต’’ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘สจฺจาหํ นิสินฺโน, โน จ โข กายสํสคฺคํ สมาปชฺชิ’’นฺติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข นิปนฺโนติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ นิปนฺโน มาตุคาเมน สทฺธิํ กายสํสคฺคํ สมาปชฺชนฺโต’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ…เป.… สจฺจาหํ นิปนฺโน, โน จ โข กายสํสคฺคํ สมาปชฺชินฺติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข นิสินฺโนติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ …เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺยสฺส มยา สุตํ นิสินฺนสฺส มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสนฺตสฺสา’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺยสฺส มยา สุตํ นิสินฺนสฺส มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสนฺตสฺสา’’ติ, โส เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘สจฺจาหํ นิสินฺโน, โน จ โข ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสิ’’นฺติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข นิปนฺโนติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺยสฺส มยา สุตํ นิปนฺนสฺส มาตุคามํ ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสนฺตสฺสา’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ…เป.… สจฺจาหํ นิปนฺโน โน จ โข ทุฏฺฐุลฺลาหิ วาจาหิ โอภาสินฺติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข นิสินฺโนติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

[456] สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิสินฺโน’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข นิปนฺโนติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิสินฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

สา เจ เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยฺโย มยา ทิฏฺโฐ มาตุคาเมน สทฺธิํ เอโก เอกาย รโห นิปนฺโน’’ติ, โส จ ตํ ปฏิชานาติ, นิปชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข นิสินฺโนติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพ…เป.… นาหํ นิปนฺโน, อปิจ โข ฐิโตติ, น กาเรตพฺโพฯ

อยมฺปีติ ปุริมํ อุปาทาย วุจฺจติฯ

อนิยโตติ น นิยโต, สงฺฆาทิเสโส วา ปาจิตฺติยํ วาฯ

[457] คมนํ ปฏิชานาติ นิสชฺชํ ปฏิชานาติ อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ นิสชฺชํ ปฏิชานาติ อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, นิสชฺชาย กาเรตพฺโพฯ คมนํ ปฏิชานาติ นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพฯ

คมนํ น ปฏิชานาติ นิสชฺชํ ปฏิชานาติ อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ อาปตฺติํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ นิสชฺชํ ปฏิชานาติ อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ , นิสชฺชาย กาเรตพฺโพฯ คมนํ น ปฏิชานาติ นิสชฺชํ น ปฏิชานาติ อาปตฺติํ น ปฏิชานาติ, น กาเรตพฺโพติฯ

ทุติโย อนิยโต นิฏฺฐิโตฯ

[458] อุทฺทิฏฺฐา โข อายสฺมนฺโต ทฺเว อนิยตา ธมฺมาฯ ตตฺถายสฺมนฺเต ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ทุติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ตติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ปริสุทฺเธตฺถายสฺมนฺโต; ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อลํ กมฺมนิยญฺเจว, ตเถว จ นเหว โข;

อนิยตา สุปญฺญตฺตา, พุทฺธเสฏฺเฐน ตาทินาติฯ

อนิยตกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

4. นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ

1. จีวรวคฺโค

1. ปฐมกถินสิกฺขาปทํ

อิเม โข ปนายสฺมนฺโต ติํส นิสฺสคฺคิยา ปาจิตฺติยา

ธมฺมา อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติฯ