เมนู

[123] อาปทาสูติ สเจ พหิ วสนฺตสฺส ชีวิตพฺรหฺมจริยนฺตราโย โหติ, เอวรูปาสุ อาปทาสุ โย ปวิสติ, ตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวาติฯ ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ, กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ

อนุปขชฺชสิกฺขาปทํ ฉฏฺฐํฯ

7. นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทวณฺณนา

[126] สตฺตมสิกฺขาปเท – เอเกน ปโยเคน พหุเกปิ ทฺวาเร อติกฺกาเมตีติ เย จตุภูมกปญฺจภูมกา ปาสาทา ฉสตฺตโกฏฺฐกานิ วา จตุสฺสาลานิ, ตาทิเสสุ เสนาสเนสุ หตฺเถสุ วา คีวาย วา คเหตฺวา อนฺตรา อฏฺฐเปนฺโต เอเกน ปโยเคน อติกฺกาเมติ, เอกเมว ปาจิตฺติยํฯ ฐเปตฺวา ฐเปตฺวา นานาปโยเคหิ อติกฺกาเมนฺตสฺส ทฺวารคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ หตฺเถน อนามสิตฺวา ‘‘นิกฺขมา’’ติ วตฺวา วาจาย นิกฺกฑฺฒนฺตสฺสาปิ เอเสว นโยฯ

อญฺญํ อาณาเปตีติ เอตฺถ ‘‘อิมํ นิกฺกฑฺฒา’’ติ อาณตฺติมตฺเต ทุกฺกฏํฯ สเจ โส สกิํ อาณตฺโต พหุเกปิ ทฺวาเร อติกฺกาเมติ, เอกํ ปาจิตฺติยํฯ สเจ ปน ‘‘เอตฺตกานิ ทฺวารานิ นิกฺกฑฺฒาหี’’ติ วา ‘‘ยาว มหาทฺวารํ ตาว นิกฺกฑฺฒาหี’’ติ วา เอวํ นิยาเมตฺวา อาณตฺโต โหติ, ทฺวารคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ

ตสฺส ปริกฺขารนฺติ ยํกิญฺจิ ตสฺส สนฺตกํ ปตฺตจีวรปริสฺสาวนธมกรณมญฺจปีฐภิสิพิมฺโพหนาทิเภทํ, อนฺตมโส รชนฉลฺลิมฺปิ; โย นิกฺกฑฺฒติ วา นิกฺกฑฺฒาเปติ วา; ตสฺส วตฺถุคณนาย ทุกฺกฏานิ ฯ คาฬฺหํ พนฺธิตฺวา ฐปิเตสุ ปน เอกาว อาปตฺตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํฯ

[127] อญฺญสฺส ปุคฺคลิเกติ อิธาปิ วิสฺสาสิกปุคฺคลิกํ อตฺตโน ปุคฺคลิกสทิสเมวฯ ยถา จ อิธ; เอวํ สพฺพตฺถฯ ยตฺร ปน วิเสโส ภวิสฺสติ, ตตฺร วกฺขามฯ

[128] อลชฺชิํ นิกฺกฑฺฒติ วาติอาทีสุ ภณฺฑนการกกลหการกเมว สกลสงฺฆารามโต นิกฺกฑฺฒิตุํ ลภติ, โส หิ ปกฺขํ ลภิตฺวา สงฺฆมฺปิ ภินฺเทยฺยฯ อลชฺชีอาทโย ปน อตฺตโน วสนฏฺฐานโตเยว นิกฺกฑฺฒิตพฺพา, สกลสงฺฆารามโต นิกฺกฑฺฒิตุํ น วฏฺฏติฯ อุมฺมตฺตกสฺสาติ สยํ อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวาติฯ

ติสมุฏฺฐานํ – กายจิตฺตโต วาจาจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ, กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ

นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทํ สตฺตมํฯ

8. เวหาสกุฏิสิกฺขาปทวณฺณนา

[129] อฏฺฐมสิกฺขาปเท – อุปริเวหาสกุฏิยาติ อุปริ อจฺฉนฺนตลาย ทฺวิภูมิกกุฏิยา วา ติภูมิกาทิกุฏิยา วาฯ มญฺจํ สหสา อภินิสีทีติ มญฺจํ สหสา อภิภวิตฺวา อชฺโฌตฺถริตฺวา นิสีทิฯ ภุมฺมตฺเถ วา เอตํ อุปโยควจนํ; มญฺเจ นิสีทีติ อตฺโถฯ อภีติ อิทํ ปน ปทโสภนตฺถํ อุปสคฺคมตฺตเมวฯ นิปฺปติตฺวาติ นิปติตฺวา นิกฺขมิตฺวา วาฯ ตสฺส หิ อุปริ อาณีปิ น ทินฺนา, ตสฺมา นิกฺขนฺโตฯ วิสฺสรมกาสีติ วิรูปํ อาตุรสฺสรมกาสิฯ

[131] เวหาสกุฏิ นาม มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส อสีสฆฏฺฏาติ ยา ปมาณมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส สพฺพเหฏฺฐิมาหิ ตุลาหิ สีสํ น ฆฏฺเฏติ, เอเตน อิธ อธิปฺเปตา เวหาสกุฏิ ทสฺสิตา โหติ, น เวหาสกุฏิลกฺขณํฯ ยา หิ กาจิ อุปริ อจฺฉินฺนตลา ทฺวิภูมิกา กุฏิ ติภูมิกาทิกุฏิ วา ‘‘เวหาสกุฏี’’ติ วุจฺจติฯ อิธ ปน อสีสฆฏฺฏา อธิปฺเปตาฯ อภินิสีทนาทีสุ ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว ปโยควเสน อาปตฺติเภโท เวทิตพฺโพฯ

[133] อเวหาสกุฏิยาติ ภูมิยํ กตปณฺณสาลาทีสุ อนาปตฺติฯ น หิ สกฺกา ตตฺถ ปรสฺส ปีฬา กาตุํฯ สีสฆฏฺฏายาติ ยายํ สีสฆฏฺฏา โหติ, ตตฺถาปิ อนาปตฺติฯ