1. ปฐมสิกฺขาปทวณฺณนา

[978] จิตฺตาคารวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท – ราชาคารนฺติ รญฺโญ กีฬนฆรํฯ จิตฺตาคารนฺติ กีฬนจิตฺตสาลํฯ อารามนฺติ กีฬนอุปวนํฯ อุยฺยานนฺติ กีฬนุยฺยานํฯ โปกฺขรณีนฺติ กีฬนโปกฺขรณิํฯ ตสฺมาเยว ปทภาชเน ‘‘ยตฺถ กตฺถจิ รญฺโญ กีฬิตุ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ ทสฺสนาย คจฺฉติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ ปทวารคณนาย ทุกฺกฏํฯ ยตฺถ ฐิตา ปสฺสตีติ เอตฺถ ปน สเจ เอกสฺมิํเยว ฐาเน ฐิตา ปทํ อนุทฺธรมานา ปญฺจปิ ปสฺสติ, เอกเมว ปาจิตฺติยํฯ ตํ ตํ ทิสาภาคํ โอโลเกตฺวา ปสฺสนฺติยา ปน ปาเฏกฺกา อาปตฺติโยฯ ภิกฺขุสฺส ปน สพฺพตฺถ ทุกฺกฏํฯ

[981] อาราเม ฐิตาติ อชฺฌาราเม ราชาคาราทีนิ กโรนฺติ, ตานิ ปสฺสนฺติยา อนาปตฺติฯ คจฺฉนฺตี วา อาคจฺฉนฺตี วาติ ปิณฺฑปาตาทีนํ อตฺถาย คจฺฉนฺติยา มคฺโค โหติ, ตานิ ปสฺสติ, อนาปตฺติฯ สติ กรณีเย คนฺตฺวาติ รญฺโญ สนฺติกํ เกนจิ กรณีเยน คนฺตฺวา ปสฺสติ, อนาปตฺติฯ อาปทาสูติ เกนจิ อุปทฺทุตา ปวิสิตฺวา ปสฺสติ, อนาปตฺติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ปฐมสิกฺขาปทํฯ

2. ทุติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[982] ทุติเย – อภินิสีทนาภินิปชฺชเนสุ ปโยคคณนาย อาปตฺติโย เวทิตพฺพาฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ทุติยสิกฺขาปทํฯ

3. ตติยสิกฺขาปทวณฺณนา

[988] ตติเย – อุชฺชวุชฺชเวติ ยตฺตกํ หตฺเถน อญฺฉิตํ โหติ, ตสฺมิํ ตกฺกมฺหิ เวฐิเต เอกา อาปตฺติฯ กนฺตนโต ปน ปุพฺเพ กปฺปาสวิจินนํ อาทิํ กตฺวา สพฺพปโยเคสุ หตฺถวารคณนาย ทุกฺกฏํฯ

[989] กนฺติตสุตฺตนฺติ ทสิกสุตฺตาทิํ สงฺฆาเฏตฺวา กนฺตติ, ทุกฺกนฺติตํ วา ปฏิกนฺตติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ตติยสิกฺขาปทํฯ

4. จตุตฺถสิกฺขาปทวณฺณนา

[992] จตุตฺเถ – ยาคุํ วาติอาทีสุ ตณฺฑุลโกฏฺฏนํ อาทิํ กตฺวา สพฺเพสุ ปุพฺพปโยเคสุ ปโยคคณนาย ทุกฺกฏํฯ ยาคุภตฺเตสุ ภาชนคณนาย, ขาทนียาทีสุ รูปคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ

[993] ยาคุปาเนติ มนุสฺเสหิ สงฺฆสฺสตฺถาย กริยมาเน ยาคุปาเน วา สงฺฆภตฺเต วา เตสํ สหายิกภาเวน ยํกิญฺจิ ปจนฺติยา อนาปตฺติฯ เจติยปูชาย สหายิกา หุตฺวา คนฺธาทีนิ ปูเชติ, วฏฺฏติฯ อตฺตโน เวยฺยาวจฺจกรสฺสาติ สเจปิ มาตาปิตโร อาคจฺฉนฺติ, ยํกิญฺจิ พีชนิํ วา สมฺมุญฺชนิทณฺฑกํ วา การาเปตฺวา เวยฺยาวจฺจกรฏฺฐาเน ฐเปตฺวาว ยํกิญฺจิ ปจิตุํ วฏฺฏติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ตติยสทิสาเนวาติฯ

จตุตฺถสิกฺขาปทํฯ

5. ปญฺจมสิกฺขาปทวณฺณนา

[996] ปญฺจเม – อสติ อนฺตราเยติ ทสวิเธ อนฺตราเย อสติฯ ธุรํ นิกฺขิปิตฺวา ปจฺฉา วินิจฺฉินนฺตี อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวาว วินิจฺฉินาติฯ