1. ปฐมลสุณสิกฺขาปทวณฺณนา

ติํสกานนฺตรํ ธมฺมา, ฉสฏฺฐิสตสงฺคหา;

สงฺคีตา เย อยํ ทานิ, โหติ เตสมฺปิ วณฺณนาฯ

[793] ตตฺถ ลสุณวคฺคสฺส ตาว ปฐมสิกฺขาปเท – ทฺเว ตโย ภณฺฑิเกติ ทฺเว วา ตโย วา โปฏฺฏลิเก; สมฺปุณฺณมิญฺชานเมตํ อธิวจนํฯ น มตฺตํ ชานิตฺวาติ ปมาณํ อชานิตฺวา เขตฺตปาลสฺส วาเรนฺตสฺส พหุํ ลสุณํ หราเปสิฯ

อญฺญตรํ หํสโยนินฺติ สุวณฺณหํสโยนิํฯ โส ตาสํ เอเกกนฺติ โส หํโส ชาติสฺสโร อโหสิ, อถ ปุพฺพสิเนเหน อาคนฺตฺวา ตาสํ เอเกกํ ปตฺตํ เทติ, ตํ ตาปนตาลนจฺเฉทนกฺขมํ สุวณฺณเมว โหติฯ

[795] มาคธกนฺติ มคเธสุ ชาตํฯ มคธรฏฺเฐ ชาตลสุณเมว หิ อิธ ลสุณนฺติ อธิปฺเปตํ, ตมฺปิ ภณฺฑิกลสุณเมว, น เอกทฺวิติมิญฺชกํฯ กุรุนฺทิยํ ปน ชาตเทสํ อวตฺวา ‘‘มาคธกํ นาม ภณฺฑิกลสุณ’’นฺติ วุตฺตํฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเรติ เอตฺถ สเจ ทฺเว ตโย ภณฺฑิเก เอกโตเยว สงฺขาทิตฺวา อชฺโฌหรติ, เอกํ ปาจิตฺติยํฯ ภินฺทิตฺวา เอเกกํ มิญฺชํ ขาทนฺติยา ปน ปโยคคณนาย ปาจิตฺติยานีติฯ

[797] ปลณฺฑุกาทีนํ วณฺเณน วา มิญฺชาย วา นานตฺตํ เวทิตพฺพํ – วณฺเณน ตาว ปลณฺฑุโก ปณฺฑุวณฺโณ โหติฯ ภญฺชนโก โลหิตวณฺโณฯ หริตโก หริตปณฺณวณฺโณฯ มิญฺชาย ปน ปลณฺฑุกสฺส เอกา มิญฺชา โหติ, ภญฺชนกสฺส ทฺเว, หริตกสฺส ติสฺโสฯ จาปลสุโณ อมิญฺชโก, องฺกุรมตฺตเมว หิ ตสฺส โหติฯ