[663] อนาปตฺติ อสญฺจิจฺจาติอาทีสุ วิรชฺฌิตฺวา วา อามสนฺติยา อญฺญวิหิตาย วา ‘‘อยํ ปุริโส วา อิตฺถี วา’’ติ อชานนฺติยา วา เตน ผุฏฺฐายปิ ตํ ผสฺสํ อสาทิยนฺติยา วา อามสเนปิ สติ อนาปตฺติฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว ฯ

ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทฺวิเวทนนฺติฯ

ปฐมปาราชิกํฯ

2. ทุติยปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา

[664] ทุติเย ปาราชิเก – กจฺจิ โน สาติ กจฺจิ นุ สาฯ อวณฺโณติ อคุโณฯ อกิตฺตีติ นินฺทาฯ อยโสติ ปริวารวิปตฺติ; ปรมฺมุขครหา วาฯ

[665] วชฺชปฏิจฺฉาทิกาติ อิทมฺปิ อิมิสฺสา ปาราชิกาย นามมตฺตเมว, ตสฺมา ปทภาชเน น วิจาริตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

[666] สา วา อาโรเจตีติ ยา ปาราชิกํ อาปนฺนา, สา สยํ อาโรเจติฯ อฏฺฐนฺนํ ปาราชิกานํ อญฺญตรนฺติ ภิกฺขูหิ สาธารณานํ จตุนฺนํ อสาธารณานญฺจ จตุนฺนเมว อญฺญตรํฯ อิทญฺจ ปาราชิกํ ปจฺฉา ปญฺญตฺตํ, ตสฺมา ‘‘อฏฺฐนฺน’’นฺติ วิภงฺเค วุตฺตํฯ ปุริเมน ปน สทฺธิํ ยุคฬตฺตา อิมสฺมิํ โอกาเส ฐปิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ธุรํ นิกฺขิตฺตมตฺเตติ ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺเตฯ วิตฺถารกถา ปเนตฺถ สปฺปาณกวคฺคมฺหิ ทุฏฺฐุลฺลสิกฺขาปเท วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพาฯ ตตฺร หิ ปาจิตฺติยํ, อิธ ปาราชิกนฺติ อยเมว วิเสโสฯ เสสํ ตาทิสเมวฯ วชฺชปฏิจฺฉาทิกาติ อิทมฺปิอิมิสฺสา ปาราชิกาย นามมตฺถาเมว, ตสฺมา ปทภาชเน น วิจาริตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

ธุรนิกฺเขปสมุฏฺฐานํ – กายวาจาจิตฺตโต สมุฏฺฐาติ, อกิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ

ทุติยปาราชิกํฯ