ปิฏฺฐสงฺฆาฏสฺส หตฺถปาสํ วิชหิตฺวาติ ตสฺส สยนิฆเร คพฺภสฺส โย ปิฏฺฐสงฺฆาโฏ, ตสฺส หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา; อนฺโตสยนสฺส อาสนฺเน ฐาเน นิสีทตีติ อตฺโถฯ อีทิสญฺจ สยนิฆรํ มหาจตุสฺสาลาทีสุ โหติฯ ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวาติ อิมินา มชฺฌาติกฺกมํ ทสฺเสติฯ ตสฺมา ยถา วา ตถา วา กตสฺส ขุทฺทกสฺส สยนิฆรสฺส มชฺฌาติกฺกเม อาปตฺติ เวทิตพฺพาฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ – กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทฺวิเวทนนฺติฯ

สโภชนสิกฺขาปทํ ตติยํฯ

[284] จตุตฺถปญฺจมสิกฺขาปเทสุ ยํ วตฺตพฺพํ สิยา, ตํ สพฺพํ อนิยตทฺวเย วุตฺตนยเมวฯ ยถา จ สโภชนสิกฺขาปทํ , เอวเมตานิปิ ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานาเนวาติฯ

รโหปฏิจฺฉนฺนสิกฺขาปทํ จตุตฺถํ, รโหนิสชฺชสิกฺขาปทํ ปญฺจมํฯ

6. จาริตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา

[294] ฉฏฺฐสิกฺขาปเท – เทถาวุโส ภตฺตนฺติ เอตฺถ ตํ กิร ภตฺตํ อภิหฏํ อโหสิ, ตสฺมา เอวมาหํสุฯ อนภิหเฏ ปน เอวํ วตฺตุํ น ลพฺภติ, ปยุตฺตวาจา โหติฯ

[295] เตน หิ ภิกฺขเว ปฏิคฺคเหตฺวา นิกฺขิปถาติ อิทํ ปน ภควา กุลสฺส สทฺธานุรกฺขณตฺถาย อาหฯ ยทิ ‘‘ภาเชตฺวา ขาทถา’’ติ วเทยฺย, มนุสฺสานํ ปสาทญฺญถตฺตํ สิยาฯ อุสฺสาริยิตฺถาติ ปฏิหริยิตฺถ; ฆรํเยว นํ คเหตฺวา อคมํสูติ วุตฺตํ โหติฯ

[298] สนฺตํ ภิกฺขุนฺติ เอตฺถ กิตฺตาวตา สนฺโต โหติ, กิตฺตาวตา อสนฺโตติ? อนฺโตวิหาเร ยตฺถ ฐิตสฺส กุลานิ ปยิรุปาสนจิตฺตํ อุปฺปนฺนํ, ตโต ปฏฺฐาย ยํ ปสฺเส วา อภิมุเข วา ปสฺสติ, ยสฺส สกฺกา โหติ ปกติวจเนน อาโรเจตุํ, อยํ สนฺโต นามฯ อิโต จิโต จ ปริเยสิตฺวา อาโรจนกิจฺจํ นาม นตฺถิฯ โย หิ เอวํ ปริเยสิตพฺโพ, โส อสนฺโตเยวฯ

อปิจ อนฺโตอุปจารสีมาย ภิกฺขุํ ทิสฺวา อาปุจฺฉิสฺสามีติ คนฺตฺวา ตตฺถ ยํ ปสฺสติ, โส อาปุจฺฉิตพฺโพฯ โน เจ ปสฺสติ, อสนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา ปวิฏฺโฐ นาม โหติฯ

[302] อนฺตรารามนฺติ อนฺโตคาเม วิหาโร โหติ, ตํ คจฺฉติฯ ภตฺติยฆรนฺติ นิมนฺติตฆรํ วา สลากภตฺตาทิทายกานํ วา ฆรํฯ อาปทาสูติ ชีวิตพฺรหฺมจริยนฺตราเยสุ สติ คนฺตุํ วฏฺฏติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

กถินสมุฏฺฐานํ – กายวาจโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ, กิริยากิรยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

จาริตฺตสิกฺขาปทํ ฉฏฺฐํฯ

7. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา

[303] สตฺตมสิกฺขาปเท – มหานาโม นาม ภควโต จูฬปิตุปุตฺโต มาสมตฺเตน มหลฺลกตโร ทฺวีสุ ผเลสุ ปติฏฺฐิโต อริยสาวโกฯ เภสชฺชํ อุสฺสนฺนํ โหตีติ วชโต อาหริตฺวา ฐปิตสปฺปิ พหุ โหติฯ

[306] สาทิตพฺพาติ ตสฺมิํ สมเย โรโค นตฺถีติ น ปฏิกฺขิปิตพฺพา; โรเค สติ วิญฺญาเปสฺสามีติ อธิวาเสตพฺพาฯ เอตฺตเกหิ เภสชฺเชหิ ปวาเรมีติ นามวเสน สปฺปิเตลาทีสุ ทฺวีหิ ตีหิ วา ปริมาณวเสน ปตฺเถน นาฬิยา อาฬฺหเกนาติ วาฯอญฺญํ เภสชฺชํ วิญฺญาเปตีติ สปฺปินา ปวาริโต เตลํ วิญฺญาเปติ, อาฬฺหเกน ปวาริโต โทณํฯ น เภสชฺเชน กรณีเยนาติ มิสฺสกภตฺเตนปิ เจ ยาเปตุํ สกฺโกติ, น เภสชฺชกรณียํ นาม โหติฯ

[310] ปวาริตานนฺติ เย อตฺตโน ปุคฺคลิกาย ปวารณาย ปวาริตา; เตสํ ปวาริตานุรูเปน วิญฺญตฺติยา อนาปตฺติฯ สงฺฆวเสน ปวาริเตสุ ปน ปมาณํ สลฺลกฺเขตพฺพเมวาติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ