8. ทุติยปฏิสมฺภิทาสุตฺตํ

[39] ‘‘สตฺตหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สาริปุตฺโต จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ กตเมหิ สตฺตหิ? อิธ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต ‘อิทํ เม เจตโส ลีนตฺต’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ; อชฺฌตฺตํ สํขิตฺตํ วา จิตฺตํ ‘อชฺฌตฺตํ เม สํขิตฺตํ จิตฺต’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ; พหิทฺธา วิกฺขิตฺตํ วา จิตฺตํ ‘พหิทฺธา เม วิกฺขิตฺตํ จิตฺต’นฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ; ตสฺส วิทิตา เวทนา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ; วิทิตา สญฺญา…เป.… วิตกฺกา อุปฺปชฺชนฺติ, วิทิตา อุปฏฺฐหนฺติ, วิทิตา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ; สปฺปายาสปฺปาเยสุ โข ปนสฺส ธมฺเมสุ หีนปฺปณีเตสุ กณฺหสุกฺกสปฺปติภาเคสุ นิมิตฺตํ สุคฺคหิตํ สุมนสิกตํ สูปธาริตํ สุปฺปฏิวิทฺธํ ปญฺญายฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, สตฺตหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สาริปุตฺโต จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรตี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. ปฐมวสสุตฺตํ

[40] ‘‘สตฺตหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ จิตฺตํ วเส [วสํ (ก.)] วตฺเตติ, โน จ ภิกฺขุ จิตฺตสฺส วเสน วตฺตติฯ กตเมหิ สตฺตหิ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมาธิกุสโล โหติ, สมาธิสฺส สมาปตฺติกุสโล โหติ, สมาธิสฺส ฐิติกุสโล โหติ, สมาธิสฺส วุฏฺฐานกุสโล โหติ, สมาธิสฺส กลฺยาณกุสโล โหติ, สมาธิสฺส โคจรกุสโล โหติ, สมาธิสฺส อภินีหารกุสโล โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, สตฺตหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ จิตฺตํ วเส วตฺเตติ, โน จ ภิกฺขุ จิตฺตสฺส วเสน วตฺตตี’’ติฯ นวมํฯ

10. ทุติยวสสุตฺตํ

[41] ‘‘สตฺตหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สาริปุตฺโต จิตฺตํ วเส วตฺเตติ, โน จ สาริปุตฺโต จิตฺตสฺส วเสน วตฺตติฯ กตเมหิ สตฺตหิ? อิธ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต สมาธิกุสโล โหติ, สมาธิสฺส สมาปตฺติกุสโล, สมาธิสฺส ฐิติกุสโล, สมาธิสฺส วุฏฺฐานกุสโล, สมาธิสฺส กลฺยาณกุสโล, สมาธิสฺส โคจรกุสโล, สมาธิสฺส อภินีหารกุสโล โหติฯ อิเมหิ โข, ภิกฺขเว , สตฺตหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สาริปุตฺโต จิตฺตํ วเส วตฺเตติ, โน จ สาริปุตฺโต จิตฺตสฺส วเสน วตฺตตี’’ติฯ ทสมํฯ

11. ปฐมนิทฺทสสุตฺตํ

[42] อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ อถ โข อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อติปฺปโค โข ตาว สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จริตุํฯ ยํนูนาหํ เยน อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ อาราโม เตนุปสงฺกเมยฺย’’นฺติฯ อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต เยน อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ อาราโม เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เตหิ อญฺญติตฺถิเยหิ ปริพฺพาชเกหิ สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เตน โข ปน สมเยน เตสํ อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ สนฺนิสินฺนานํ สนฺนิปติตานํ อยมนฺตรากถา อุทปาทิ – ‘‘โย หิ โกจิ, อาวุโส, ทฺวาทสวสฺสานิ ปริปุณฺณํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จรติ, ‘นิทฺทโส ภิกฺขู’ติ อลํ วจนายา’’ติฯ

อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต เตสํ อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ ภาสิตํ เนว อภินนฺทิ นปฺปฏิกฺโกสิฯ อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ – ‘‘ภควโต สนฺติเก เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺถํ อาชานิสฺสามี’’ติฯ อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘อิธาหํ, ภนฺเต, ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สาวตฺถิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิํฯ ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเต, เอตทโหสิ – ‘อติปฺปโค โข ตาว สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จริตุํฯ ยํนูนาหํ เยน อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ อาราโม เตนุปสงฺกเมยฺย’นฺติฯ อถ ขฺวาหํ, ภนฺเต, เยน อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ อาราโม เตนุปสงฺกมิํ; อุปสงฺกมิตฺวา เตหิ อญฺญติตฺถิเยหิ ปริพฺพาชเกหิ สทฺธิํ สมฺโมทิํฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํฯ