ภิกฺขุํ สมโณ พฺราหฺมโณ, โสตฺติโย เจว นฺหาตโก;

เวทคู อริโย อรหา, อสทฺธมฺมา จ สทฺธมฺมาติฯ

10. อาหุเนยฺยวคฺโค

[95] ‘‘สตฺติเม , ภิกฺขเว, ปุคฺคลา อาหุเนยฺยา…เป.… ทกฺขิเณยฺยา อญฺชลิกรณียา อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ กตเม สตฺต? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล จกฺขุสฺมิํ อนิจฺจานุปสฺสี วิหรติ อนิจฺจสญฺญี อนิจฺจปฏิสํเวที สตตํ สมิตํ อพฺโพกิณฺณํ เจตสา อธิมุจฺจมาโน ปญฺญาย ปริโยคาหมาโนฯ โส อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, ปฐโม ปุคฺคโล อาหุเนยฺโย ปาหุเนยฺโย…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล จกฺขุสฺมิํ อนิจฺจานุปสฺสี วิหรติ อนิจฺจสญฺญี อนิจฺจปฏิสํเวที สตตํ สมิตํ อพฺโพกิณฺณํ เจตสา อธิมุจฺจมาโน ปญฺญาย ปริโยคาหมาโนฯ ตสฺส อปุพฺพํ อจริมํ อาสวปริยาทานญฺจ โหติ ชีวิตปริยาทานญฺจฯ อยํ, ภิกฺขเว, ทุติโย ปุคฺคโล อาหุเนยฺโย…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ

‘‘ปุน จปรํ, ภิกฺขเว, อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล จกฺขุสฺมิํ อนิจฺจานุปสฺสี วิหรติ อนิจฺจสญฺญี อนิจฺจปฏิสํเวที สตตํ สมิตํ อพฺโพกิณฺณํ เจตสา อธิมุจฺจมาโน ปญฺญาย ปริโยคาหมาโนฯ โส ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา อนฺตราปรินิพฺพายี โหติ…เป.… อุปหจฺจปรินิพฺพายี โหติ…เป.… อสงฺขารปรินิพฺพายี โหติ…เป.… สสงฺขารปรินิพฺพายี โหติ…เป.… อุทฺธํโสโต โหติ อกนิฏฺฐคามีฯ อยํ, ภิกฺขเว, สตฺตโม ปุคฺคโล อาหุเนยฺโย…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, สตฺต ปุคฺคลา อาหุเนยฺยา ปาหุเนยฺยา ทกฺขิเณยฺยา อญฺชลิกรณียา อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสา’’ติฯ

[96-622] สตฺติเม , ภิกฺขเว, ปุคฺคลา อาหุเนยฺยา ปาหุเนยฺยา…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสฯ กตเม สตฺต? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ ปุคฺคโล จกฺขุสฺมิํ ทุกฺขานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ อนตฺตานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ ขยานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ วยานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ วิราคานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ นิโรธานุปสฺสี วิหรติ…เป.… จกฺขุสฺมิํ ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี วิหรติ…เป.…ฯ

โสตสฺมิํ…เป.… ฆานสฺมิํ… ชิวฺหาย… กายสฺมิํ… มนสฺมิํ…เป.…ฯ

รูเปสุ…เป.… สทฺเทสุ… คนฺเธสุ… รเสสุ… โผฏฺฐพฺเพสุ … ธมฺเมสุ …เป.…ฯ

จกฺขุวิญฺญาเณ…เป.… โสตวิญฺญาเณ… ฆานวิญฺญาเณ… ชิวฺหาวิญฺญาเณ… กายวิญฺญาเณ… มโนวิญฺญาเณ…เป.…ฯ

จกฺขุสมฺผสฺเส…เป.… โสตสมฺผสฺเส… ฆานสมฺผสฺเส… ชิวฺหาสมฺผสฺเส… กายสมฺผสฺเส… มโนสมฺผสฺเส…เป.…ฯ

จกฺขุสมฺผสฺสชาย เวทนาย…เป.… โสตสมฺผสฺสชาย เวทนาย… ฆานสมฺผสฺสชาย เวทนาย… ชิวฺหาสมฺผสฺสชาย เวทนาย… กายสมฺผสฺสชาย เวทนาย… มโนสมฺผสฺสชาย เวทนาย…เป.…ฯ

รูปสญฺญาย…เป.… สทฺทสญฺญาย… คนฺธสญฺญาย… รสสญฺญาย… โผฏฺฐพฺพสญฺญาย… ธมฺมสญฺญาย…เป.…ฯ

รูปสญฺเจตนาย…เป.… สทฺทสญฺเจตนาย… คนฺธสญฺเจตนาย… รสสญฺเจตนาย… โผฏฺฐพฺพสญฺเจตนาย… ธมฺมสญฺเจตนาย…เป.…ฯ

รูปตณฺหาย…เป.… สทฺทตณฺหาย… คนฺธตณฺหาย… รสตณฺหาย… โผฏฺฐพฺพตณฺหาย… ธมฺมตณฺหาย…เป.…ฯ

รูปวิตกฺเก …เป.… สทฺทวิตกฺเก… คนฺธวิตกฺเก… รสวิตกฺเก… โผฏฺฐพฺพวิตกฺเก… ธมฺมวิตกฺเก…เป.…ฯ

รูปวิจาเร…เป.… สทฺทวิจาเร… คนฺธวิจาเร… รสวิจาเร… โผฏฺฐพฺพวิจาเร… ธมฺมวิจาเร…เป.…ฯ

‘‘ปญฺจกฺขนฺเธ [( ) สี. สฺยา. โปตฺถเกสุ นตฺถิ] …เป.… รูปกฺขนฺเธ… เวทนากฺขนฺเธ… สญฺญากฺขนฺเธ… สงฺขารกฺขนฺเธ… วิญฺญาณกฺขนฺเธ อนิจฺจานุปสฺสี วิหรติ…เป.… ทุกฺขานุปสฺสี วิหรติ… อนตฺตานุปสฺสี วิหรติ… ขยานุปสฺสี วิหรติ… วยานุปสฺสี วิหรติ… วิราคานุปสฺสี วิหรติ… นิโรธานุปสฺสี วิหรติ… ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี วิหรติ…เป.… โลกสฺสา’’ติฯ

‘‘ฉทฺวารารมฺมเณสฺเวตฺถ, วิญฺญาเณสุ จ ผสฺเสสุ;

เวทนาสุ จ ทฺวารสฺส, สุตฺตา โหนฺติ วิสุํ อฏฺฐฯ

‘‘สญฺญา สญฺเจตนา ตณฺหา, วิตกฺเกสุ วิจาเร จ;

โคจรสฺส วิสุํ อฏฺฐ, ปญฺจกฺขนฺเธ จ ปจฺเจเกฯ

‘‘โสฬสสฺเวตฺถ มูเลสุ, อนิจฺจํ ทุกฺขมนตฺตา;

ขยา วยา วิราคา จ, นิโรธา ปฏินิสฺสคฺคาฯ

‘‘กมํ อฏฺฐานุปสฺสนา, โยเชตฺวาน วิสุํ วิสุํ;

สมฺปิณฺฑิเตสุ สพฺเพสุ, โหนฺติ ปญฺจ สตานิ จ;

อฏฺฐวีสติ สุตฺตานิ, อาหุเนยฺเย จ วคฺคิเก’’ [อิมา อุทฺทานคาถาโย สี. สฺยา. โปตฺถเกสุ นตฺถิ]ฯ

อาหุเนยฺยวคฺโค ทสโมฯ

11. ราคเปยฺยาลํ

[623] ‘‘ราคสฺส , ภิกฺขเว, อภิญฺญาย สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม สตฺต? สติสมฺโพชฺฌงฺโค…เป.… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค – ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย อิเม สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ

[624] ‘‘ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพาฯ กตเม สตฺต? อนิจฺจสญฺญา, อนตฺตสญฺญา, อสุภสญฺญา, อาทีนวสญฺญา, ปหานสญฺญา, วิราคสญฺญา, นิโรธสญฺญา – ราคสฺส, ภิกฺขเว, อภิญฺญาย อิเม สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติฯ