ยญฺจ โข โส, ภิกฺขเว, ทุสฺสีโล ปาปธมฺโม…เป.… กสมฺพุชาโต ขตฺติยมหาสาลานํ วา พฺราหฺมณมหาสาลานํ วา คหปติมหาสาลานํ วา สทฺธาเทยฺยํ วิหารํ ปริภุญฺชติ ฯ ตญฺหิ ตสฺส, ภิกฺขเว, โหติ ทีฆรตฺตํ อหิตาย ทุกฺขาย กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘เยสญฺจ [เยสํ (?)] มยํ ปริภุญฺชาม จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปฺปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ [… ปริกฺขารานํ (สี. สฺยา. ก.)] เตสํ เต การา มหปฺผลา ภวิสฺสนฺติ มหานิสํสา, อมฺหากญฺเจวายํ ปพฺพชฺชา อวญฺฌา ภวิสฺสติ สผลา สอุทฺรยา’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพํ – ‘อตฺตตฺถํ วา, ภิกฺขเว, สมฺปสฺสมาเนน อลเมว อปฺปมาเทน สมฺปาเทตุํ; ปรตฺถํ วา, ภิกฺขเว, สมฺปสฺสมาเนน อลเมว อปฺปมาเทน สมฺปาเทตุํ; อุภยตฺถํ วา, ภิกฺขเว, สมฺปสฺสมาเนน อลเมว อปฺปมาเทน สมฺปาเทตุ’’’นฺติฯ

อิทมโวจ ภควา [อิทมโวจ ภควา…เป.… (ก.)]ฯ อิมสฺมิญฺจ ปน เวยฺยากรณสฺมิํ ภญฺญมาเน สฏฺฐิมตฺตานํ ภิกฺขูนํ อุณฺหํ โลหิตํ มุขโต อุคฺคญฺฉิ [อุคฺคจฺฉิ (ก.)]ฯ สฏฺฐิมตฺตา ภิกฺขู สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติํสุ – ‘‘สุทุกฺกรํ ภควา, สุทุกฺกรํ ภควา’’ติฯ สฏฺฐิมตฺตานํ ภิกฺขูนํ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺจิํสูติฯ อฏฺฐมํฯ

9. สุเนตฺตสุตฺตํ

[73] [อ. นิ. 6.54; 7.66] ‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, สุเนตฺโต นาม สตฺถา อโหสิ ติตฺถกโร กาเมสุ วีตราโคฯ สุเนตฺตสฺส โข ปน, ภิกฺขเว, สตฺถุโน อเนกานิ สาวกสตานิ อเหสุํฯ สุเนตฺโต สตฺถา สาวกานํ พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสสิฯ เย โข ปน, ภิกฺขเว [เย โข ภิกฺขเว (สี. สฺยา.)], สุเนตฺตสฺส สตฺถุโน พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส จิตฺตานิ นปฺปสาเทสุํ เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชิํสุฯ เย โข ปน, ภิกฺขเว, สุเนตฺตสฺส สตฺถุโน พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส จิตฺตานิ ปสาเทสุํ เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชิํสุฯ

‘‘ภูตปุพฺพํ , ภิกฺขเว, มูคปกฺโข นาม สตฺถา อโหสิ…เป.… อรเนมิ นาม สตฺถา อโหสิ…เป.… กุทฺทาลโก [กุทฺทาโล (สี. สฺยา.)] นาม สตฺถา อโหสิ…เป.… หตฺถิปาโล นาม สตฺถา อโหสิ…เป.… โชติปาโล นาม สตฺถา อโหสิ…เป.… อรโก นาม สตฺถา อโหสิ ติตฺถกโร กาเมสุ วีตราโค ฯ อรกสฺส โข ปน, ภิกฺขเว, สตฺถุโน อเนกานิ สาวกสตานิ อเหสุํฯ อรโก นาม สตฺถา สาวกานํ พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสสิฯ เย โข ปน, ภิกฺขเว, อรกสฺส สตฺถุโน พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส จิตฺตานิ นปฺปสาเทสุํ, เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชิํสุฯ เย โข ปน, ภิกฺขเว, อรกสฺส สตฺถุโน พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส จิตฺตานิ ปสาเทสุํ, เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชิํสุฯ

‘‘ตํ กิํ มญฺญถ, ภิกฺขเว, โย อิเม สตฺต สตฺถาเร ติตฺถกเร กาเมสุ วีตราเค อเนกสตปริวาเร สสาวกสงฺเฆ ปทุฏฺฐจิตฺโต อกฺโกเสยฺย ปริภาเสยฺย, พหุํ โส อปุญฺญํ ปสเวยฺยา’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘โย, ภิกฺขเว, อิเม สตฺต สตฺถาเร ติตฺถกเร กาเมสุ วีตราเค อเนกสตปริวาเร สสาวกสงฺเฆ ปทุฏฺฐจิตฺโต อกฺโกเสยฺย ปริภาเสยฺย, พหุํ โส อปุญฺญํ ปสเวยฺยฯ โย เอกํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺนํ ปุคฺคลํ ปทุฏฺฐจิตฺโต อกฺโกสติ ปริภาสติ, อยํ ตโต พหุตรํ อปุญฺญํ ปสวติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? นาหํ, ภิกฺขเว, อิโต พหิทฺธา เอวรูปิํ ขนฺติํ วทามิ ยถามํ สพฺรหฺมจารีสุ’’ฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘น โน สพฺรหฺมจารีสุ [น ตฺเวว อมฺหํ สพฺรหฺมจารีสุ (สฺยา.) องฺคุตฺตรนิกาเย อญฺญถา ทิสฺสติ] จิตฺตานิ ปทุฏฺฐานิ ภวิสฺสนฺตี’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ นวมํฯ

10. อรกสุตฺตํ

[74] ‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, อรโก นาม สตฺถา อโหสิ ติตฺถกโร กาเมสุ วีตราโคฯ อรกสฺส โข ปน, ภิกฺขเว, สตฺถุโน อเนกานิ สาวกสตานิ อเหสุํฯ อรโก สตฺถา สาวกานํ เอวํ ธมฺมํ เทเสติ – อปฺปกํ, พฺราหฺมณ, ชีวิตํ มนุสฺสานํ ปริตฺตํ ลหุกํ [ลหุสํ (ฏีกา)] พหุทุกฺขํ พหุปายาสํ มนฺตายํ [มนฺตาย (สพฺพตฺถ) ฏีกา ปสฺสิตพฺพา] โพทฺธพฺพํ , กตฺตพฺพํ กุสลํ, จริตพฺพํ พฺรหฺมจริยํ, นตฺถิ ชาตสฺส อมรณํฯ